Kết quả kinh ngạch xuất khẩu vào tháng 6/2022 là 2,3 tỷ đô, ngành tôm tự tin có thể đạt được mức 4 tỷ đô cho cả năm. Nhưng năm nay, ở vùng nước lợ nằm ven biển ĐBSCL cho biết đã ngọt sớm hơn các năm khác, gây ra nhiều khó khăn đối với nuôi tôm ở vùng nước lợ. Bên cạnh đó, dịch bệnh ở trên con tôm cũng gia tăng mạnh mẽ, đẩy ngành tôm rơi vào tình trạng là thiếu tôm nguyên liệu.
Kim ngạch xuất khẩu tôm nguyên liệu tăng 33%
Trong hội nghị diễn ra vào năm 2022, doanh nghiệp hội viên thuộc VASEP cùng nhiều chuyên gia tiến hành phân tích tại sao kim ngạch xuất khẩu thủy sản đang tăng mạnh. Theo phó tổng thư ký của VASEP, ông Hoài Nam đã cho biết, xuất khẩu tôm trong khoảng 6 tháng đã đạt được 2,3 tỷ đồng, tăng lên 33% so với cả cùng kỳ, chiếm tới 40% giá trị về xuất khẩu ngành thủy sản.
Với kết quả của 6 tháng đầu năm xuất khẩu thủy sản được xem là tín hiệu vui đối với ngành, nhưng với nhiều yếu tố ảnh hưởng, bất ngờ đe dọa tới ngành thủy sản ở trong nửa cuối năm. Ngoài ra, cước vận chuyển đang là vấn đề cấp bách, gián đoạn các chuỗi cung ứng bởi chiến sự giữa 2 nước Ukraine và Nga gây khó khăn đối với doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản khiến cho họ đối mặt với việc đảm bảo đủ các nguyên liệu trong chế biến cho đơn hàng vào những tháng cuối năm.
Ông Nam cũng cho biết, các nước Hoa Kỳ, EU đang lạm phát nên nguồn cung các thực phẩm đã giảm, đẩy mạnh giá tôm tiêu thụ tăng cao. Ở Việt Nam, giá tôm cũng tăng cao đẩy giá việc xuất khẩu lên. Bên cạnh đó, chi phí cước tàu vận chuyển góp phần ảo khiến cho giá trị kim ngạch về xuất khẩu tăng lên 10%.
Theo như Tổng cục Thủy sản, tình hình Covid hiện nay đang dần ổn định nên các nhu cầu về nhập khẩu tôm nguyên liệu trên thế giới tăng mạnh trở lại. Đơn vị này đã đề ra mục tiêu năm 2022 có thể đạt được sản lượng tôm 1 triệu tấn, có kim ngạch xuất khẩu đạt được trên 4 tỷ đô.
Tuy nhiên, ở hội nghị toàn thể VASEP, doanh nghiệp cũng nêu ra những thách thức cho 6 tháng cuối của năm. Theo đó, ở thị trường Hoa kỳ có giá tôm ở thời gian tương lai có thể giảm đi bởi tôm giá rẻ ở Ecuador và Ấn Độ thâm nhập vào. Lại thêm t ôm không thuế chống bán phá giá ở Indonesia làm cho tôm Việt Nam có nhiều màu tối.
Với Nhật Bản, bức tranh về xuất khẩu tôm nguyên liệu sáng sủa đã thể hiện rất nõ nét trong thị phần của năm 2021 cũng như 6 tháng đầu của năm 2022, doanh nghiệp tiêu biểu chính là Sao Ta, Minh Phú…. Các mẫu sản phẩm tôm đã đưa đến thị trường này rất đa dạng, chế biến rất tỉ mỉ, đẹp mắt và cầu kỳ.
Ngoài ra, chi phí cước tàu đến Nhật Bản không hề cao như những chuyến vận chuyển khác nên không làm tăng ảo giá, điều này giúp việc tiêu thụ có phần thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, mức lạm phát ở Nhật cũng thấp hơn rất nhiều.
Nỗi lo về thiếu tôm nguyên liệu của các doanh nghiệp
Đại diện của doanh nghiệp Sao Ta đã cho biết, 2 năm nay nước sông Mekong đã dâng cao từ rất sớm, nguyên nhân có thể do biến đổi khí hậu khiến tuyết tan nhiều, cộng thêm với đó mà mưa lớn diễn ra thường xuyên.
Nước tràn về miền tây sớm khiến sông có hệ thống kết nối với sông Cửu Long ngọt sớm hơn rất nhiều so với mọi năm. Ở nhiều sông ở tỉnh Sóc Trăng, nơi địa bàn nuôi tôm trọng điểm đã không có chút mặn nào tính từ tháng 5, điểm tiếp giảm chỉ có độ mặn khoảng 0-2%. Do đó, điều này khiến người nuôi thả tôm chùng tay bởi môi trường nuôi không đáp ứng được nhu cầu của con tôm.
Bên cạnh đó, vụ nuôi chính của năm 2022 ở miền Tây sẽ kết thúc sớm hơn so với dự kiến là 3 tuần. Có thể nguyên nhân vi bào tử trùng đã phân tán ra diện rộng, đang thâm nhập vào ao nuôi tôm khiến cho tôm chậm phát triển, chết, dẫn tới việc thu hoạch sớm dù tôm chưa đạt được kích cỡ như kỳ vọng.
Ngoài ra, đại diện của công ty CP thủy sản Sóc Trăng cho biết, ngành tôm nằm tại tính thời vụ là vấn đề. Vào năm 2021, do covid khiến doanh nghiệp thực hiện nhiều biện pháp như 3 tại chỗ, có nhiều nhà máy đã phải đóng cửa và giảm công nhân. Vòa năm nay, sản xuất đã bình thường trở lại, các khách hàng đặt hàng nhiều nhưng mùa vụ đã qua mất nên không thể tăng diện tích về thả nuôi tôm.
Nhiều chuyên gia đã cho rằng, thiếu tôm là khó khăn trong thời gian ngắn hạn của các doanh nghiệp nhưng nó cũng là lý do làm cho doanh nghiệp nỗ lực trong phát triển chuỗi giá trị của mình theo cách bền vững. Để ứng phó vấn đề này, doanh nghiệp cần chọn biện pháp tăng tỷ lệ tôm chế biến với giá trị gia tăng để có thể bán sang nhiều thị trường cao cấp, khắc phục các bối cảnh về nguyên liệu đang dần khan hiếm.
Nguồn: Tổng hợp
