Làm khô cá vào mùa mưa nhưng người dân nơi đây hoàn toàn không dùng đến máy sấy, những khô cá đến với người tiêu dùng hoàn toàn tự nhiên, màu sắc bắt mắt, thơm ngon và đậm vị biển. Thoạt nghe tưởng chừng là chuyện lạ nhưng tại vùng biển Sông Đốc huyện Trấn Văn Thời, người dân vẫn tạo cho mình cách làm khô cá như vậy vào thời điểm tháng 6 mùa mưa.
Gắn bó với nghề khô cá hơn 10 năm nay, ông Cẩm, chủ vựa cá tại Cẩm Vân (Thị trấn Sông Đốc) chia sẻ: Do vào mùa mưa hiếm nắng để phơi cá xẻ ngay nên ông chỉ làm khô cá mặn. Làm loại cá này không khó nhưng tốn nhiều công và mất nhiều thời gian, càng để lâu càng hao, bán không lời.
Ông chia sẻ các công đoạn là khô cá: Sau khi thu mua cá ngoài ghe phải mang về làm ngay, rửa sạch và ngâm nước muối cho cá thấm đủ mặn (qua một đêm) thì mang đi rửa sạch, để ráo và xếp lên vỉ mang phơi nắng. Khi không có nắng, cá được bảo quản trong tủ đông hoặc thùng đá đến khi có nắng thì mang phơi. Cứ như vậy đến khi nào cá khô.
Để đủ nguồn cung làm khô cá quanh năm, ông Cẩm thường liên kết với 100 chiếc ghe cào để lấy cá mỗi ngày. Khô cá ông mua gồm các loại cá đù, cá đổng, lưỡi trâu, mối, hô… Giá cá mua sô mỗi loại tại ghe từ 8.000đ – 12.000đ/kg tùy loại lớn, nhỏ.
Ông còn cho biết thêm, chừng 2.5kg cá tươi mới cho ra 1kg khô cá. Tùy độ ngon, kích thước mà giá cá khô khác nhau. Ngoài việc bán cho các sạp hàng khô ngoài chợ và người dân, ông bỏ mối cho các khu chợ Bến Tre.
Từng bươn trải khắp nơi với khắp nghề để nuôi 4 đứa con ăn học nếm đủ vất vả, chỉ khi bén nghề khô các mới giúp gia đình ông đổi đời.
Bà Vân, vợ ông Cẩm chia sẻ: Hai vợ chồng ông quê ở Thái Bình, chuyển qua vùng Sông Đốc sinh sống năm 1993. Khi mới tới đây, gia đình ông nghèo, không có cửa nhà, chỉ cất chòi là tạm bợ che mưa, nắng cho mấy đứa nhỏ. Hai vợ chồng đi làm thuê đủ nghề rồi dành được ít tiền mua các vỏ lãi chạy đò dọc. Vì chạy ban đêm, sóng lớn, vỏ nhỏ nên cả hai vợ chồng phải chạy không dám để ông chạy một mình. Thấy cuộc sống khổ cực nên người cậu làm cơ sở sản xuất khô các cho hai vợ chồng về làm chung và truyền nghề cho từ đó.
Giờ đây, với nghề này, ông không chỉ làm giàu cho gia đình mà cơ sở của ông còn giải quyết công ăn việc làm cho 20 lao động nhàn rỗi tại địa phương.
Trao đổi với một người làm khô cá trong cơ sở sản xuất là bà Nguyễn Thị Dung chia sẻ: Bà làm ở cơ sở được hơn 10 năm, thời điểm cá nhiều, công việc làm từ 7 giờ sáng đến 4, 5 giờ chiều. Công làm cá được 1.000đ/kg, mỗi ngày bà làm được chừng 100.000đ. Nhờ công việc này mà bà có thêm thu nhập nuôi 4 đứa cháu đang tuổi ăn học và chồng bà nằm một chỗ 5 năm nay.
Cách nhà ông Cẩm là hộ làm khô cá của anh Thanh. Ban đầu anh chỉ có ý định làm khô các phục vụ bà con chòm xóm nhưng thấy ngon nên mọi người giới thiệu nhiều người ủng hộ. Anh Thanh tâm sự, ban đầu hộ anh chỉ làm chừng 100kg mỗi tuần, sau này tìm thêm được nhiều mối lái ở vùng khác mua khô nên mỗi tuần bán khoảng 1-2 tấn. Từ khi chuyển nghề này, cuộc sống gia đình ổn định, dư giả hơn trước bởi thu nhập khá, không còn cảnh chật vật hụt trước, thiếu sau như trước.
Ông Thành, trưởng khóm 4, thị trấn Sông Đốc chia sẻ với chúng tôi, trước đây cả xóm có 10 cơ sở sản xuất khô cá, hiện nay lượng cá giảm và khó khăn trong tìm đầu ra nên số hộ làm khô cá giảm chỉ còn 3 cơ sở. Những hộ bám trụ nay trở nên dư giả, khấm khá và càng ngày càng phát triển, mở rộng quy mô sản xuất. Những hộ này góp phần duy trì nghề truyền thống đã có hàng vài chục năm nay tại vùng cửa biển Sông Đốc vốn nổi tiếng với hải sản tươi sống và các loại khô cá.
